श्रीगणेशाय नमः । श्रीसरस्वत्यै नमः । श्रीगुरुभ्यो नमः । श्रीक्षेत्रपालाय नमः ।
जयजयाजी विश्वभूषणा । अप्रमेया विश्वकारणा ।
करुणाकरा गजकर्णा । तुझे चरणा शरण मी ॥१॥
तुझे कृपेचे निजबळें । या ग्रंथतरुसीं आलीं फळें ।
रसयुक्त परिपक्व मेळें । ब्रह्मानंदी झेंपावती ॥२॥
श्रोते परिसा पूर्वानुसंधान । व्यासास जाहलें गणेशदर्शन ।
मग ब्रह्मानंद पाऊन । तेणें गजानन स्थापिला ॥३॥
ऐसी कथा भृगुमुनी । प्रेमें सांगे भूपालागुनी ।
राजा आनंदला मनीं । म्हणे जनीं धन्य जाहलों ॥४॥
ऋषि म्हणे गा सोमकांता । आम्रभस्मावरी पुण्य आतां ।
संकल्पोनि सोड तत्वता । तेणें तरुअ वाढेल पैं ॥५॥
ऐसें मुनीचें वचन ऐकून । राजा करीं घेवोनि जीवन ।
पुराण श्रवण पुण्य संकल्पून । देत टांकून भस्मावरी ॥६॥
आम्रभस्मी पडतां जीवन । तरु विस्तारला टवटवोन ।
जाहला पक्व फल सम्पन्न । भूप पाहून संतोषला ॥७॥
मृततरु संजीवन । होता राजा सुलक्षण ।
जाहला देहें देदीप्यमान । परिमळ वाहे शरिराचा ॥८॥
कोटिचंद्र तेजागळा । राजा तेव्हां दिसूं लागला ।
ऋषी म्हणे भूपतीला । सिद्धी तुजला जाहली ॥९॥
राजा म्हणे मुनीश्वरा । कोण वर्णिता तुझे उपकारा ।
त्वत्कृपेनें जन्मसारा । पावलो खरा सार्थकाशी ॥१०॥
माझा देह नवा ऐसा । तूंच केलास दिव्य जैसा ।
दुरितरोग वैद्यसा । दुसरा कोठें न देखों ॥११॥
ऐकोन त्याची विनयवाणी । ऋषी तोषला अंतःकरणीं ।
गौरवोनि सांगे तयालागुनी । जावें सदनीं समारंभें ॥१२॥
ऐसें बोले ऋषि वचन । तंव पातलें दिव्यविमान ।
नृत्य करिती अप्सरागण । घंटा वाजती मंजूळस्वरें ॥१३॥
सूर्यकोटी तेज ज्याचें । गण आरुढले विनायकाचे ।
पाहतां चित्त तोषलें भृगूचें । सोमकांतासि दावीत तो ॥१४॥
राजा म्हणे महामुनी । विमानवार्ता ऐकिल्या कानीं ।
त्या आज प्रत्यक्ष नयनीं । मजलागुनि दिसताती ॥१५॥
तंव पातलें विमान । खालीं उतरले गणेशगण ।
चतुर्भुज सुलक्षण । किरीटकुंडलें मंडित जे ॥१६॥
दिव्य कांसे पीतांबर । किरीटकुंडलें मंडित वर ।
करोनि भूपास नमस्कार । मधुरोत्तरें बोलती ॥१७॥
गण म्हणती भूपमंडणा । परात्पर देवें धाडिलें विमाना ।
चला बैसोनि त्याचे दर्शना । भवबंधना तोडील तो ॥१८॥
ऐकोनि राजा ऐसी गोष्टी । सद्गदित जाहला कंठीं ।
पुलकीत जाहली देहयष्टी । बोले गोमटी करी स्तुती ॥१९॥
सच्चिदानंद परात्पर । सर्वेश तो वेदसार ।
भक्तानुकंपी सर्वेश्वर । लंबोदर जगदात्मा ॥२०॥
तेणें पाठविलें मला विमान । याहून पाहिजे कोणता मान ।
भाग्यशाली मत्समान । नाहीं नाहीं जगामध्यें ॥२१॥
करोनि राजा ऋषीस नमन । तयासि बोले सद्गदवचन ।
परोपकारी तुजसमान । नाहीं नाहीं भूलोकीं ॥२२॥
आतां मातें आज्ञा द्यावी । माझी आठवण हृदयीं असावी ।
ऋषि म्हणे तूंच ठेवावी । जगत्पतीचे सन्निध पैं ॥२३॥
ऋषि विमानास नमस्कार । करुनियां भूपेश्वर ।
आंत आरुढला सत्वर । दारा प्रधानासमवेत पैं ॥२४॥
विमान निघालें लागवेगीं । पुत्रस्नेहें कोमलांगी ।
सुधर्मा विनवी राजयालागीं । मजलागी आतां पुत्र भेटवी ॥२५॥
पुत्रस्नेहें करी रुदन । पाहून द्रवले गणेशगण ।
सौराष्ट्रदेशीं त्याहीं विमान । क्षणामाजी आणिलें पैं ॥२६॥
सुबल आणि ज्ञानगम्ययातें । रायें पाठविले नगरातें ।
ते येऊनि हेमकंठातें । राजसुतातें सांगती ॥२७॥
विमानारुढ गणेशदर्शना । राजा चालला राजनंदना ।
ऐकतां प्रधानाचे वचना । प्रमोद मना जाहला ॥२८॥
प्रजादारांसमवेत । दर्शनास गेला राजसुत ।
भूपतीसि करोनि दंडवत । रुदन करी बहुसाल ॥२९॥
प्रजा रडती दीनस्वरें । आम्हासि टांकून जासी कसा रे ।
पाहतां प्रजांचा भाव सारे । दूत करिती महदाश्चर्य ॥३०॥
हेमकंठ प्रजांसहित । दुःखोदधीमध्यें बुडत ।
रडूं लागला सोमकांत । दारे समवेत तेधवां ॥३१॥
दूत द्रवले कृपाघन । राजयासि बोलती वचन ।
धन्य भाविक प्रजाजन । तुझा नंदन तैसाच पैं ॥३२॥
पुराणश्रवणाचें अखिल सुकृत । उदकें संकल्पोनि यांचे करांत ।
घाला आतां तेणें समस्त । कर्मविमुक्त होतील पैं ॥३३॥
सर्व प्रजा पुत्रासहित । राजा बैसे विमानांत ।
ऐसें ऐकोनि सोमकांत । संकल्पीत पुण्य तेव्हां ॥३४॥
पुत्रासमवेत प्रजा करीं । रायें सोडिलें जेव्हां वारी ।
सर्व मुक्तीचे अधिकारी । विमानावरी आरुढले ॥३५॥
ललनापुत्र सुहृज्जन । सपुत्रपौत्र प्रजा घेऊन ।
राजा निघे वेगेंकरुन । प्रमोदघन तेधवां ॥३६॥
ज्यांचें संसारीं गुंतलें मन । त्याही नाहीं घेतलें जीवन ।
ते राहिले प्रजानन । वरी विमान चालले पैं ॥३७॥
जयजय मयूरेश मयूरेश । जयजय रे तूं त्रैलोक्येश ।
तोडला तूं आमचा भवपाश । जयजय सर्वेश जगत्पती ॥३८॥
सकल लोकांसहित । भजन तेव्हां राजा करित ।
विमान चाले नादभरित । दिशा समस्त कोंदल्या ॥३९॥
विनायकलोकीं विमान । गेलें तेव्हां वेगेंकरुन ।
प्रजासह भूपमंडण । खालीं उतरोन चालती पदीं ॥४०॥
आनंदघन सिंहासनीं । अंकीं ललना शोभती दोन्ही ।
राजा सरुपता पाउनी । घाली चरणी दंडवत ॥४१॥
जयजयकारें करोन नमन । सर्वीं पाहिला गजानन ।
तेथें राहिले आनंदघन । भवनिकेतन सोडोनियां ॥४२॥
सुत सांगे शौनकाशी । रायें ऐकितां पुराणाशी ।
प्रजासह गणेशलोकाशी । पुण्यराशी गेला तो ॥४३॥
पुराण श्रवणाचें सुकृत । याचें शेषास नोहे गणित ।
श्रवणकर्ता पुरुष त्वरित । मुक्तिभुक्ती पावेल पैं ॥४४॥
कुरुक्षेत्री सहस्त्रभार । सुवर्णदानें करी नर ।
त्याहून जो श्रवणीं सादर । पुण्यतर अत्यंत तो ॥४५॥
कोटिकन्या धेनूदान । त्याहून अधिक याचें महिमान ।
किती सांगूं तुम्हांलागुन । कोटि यज्ञाहून अधिक पैं ॥४६॥
याचें करिता श्रवणपठण । त्याचें तुटे जन्ममरण ।
मुक्तिलागीं हेंच कारण । पुराण आहे निश्चयें ॥४७॥
श्रोते परिसा पुढें आतां । पुढील अध्यायीं विशेष कथा ।
ग्रंथफल निरुपणता । जी एकदंता मान्य असे ॥४८॥
जयजयाजी विश्वपती । सिंदूरभूषणा गणपती ।
तूतें स्मरतां महामती । होते चित्तीं तुष्टी सदां ॥४९॥
स्वस्तिश्रीगणेशप्रतापग्रंथ । श्रीगणेशपुराण संमत ।
क्रीडाखंड रसभरित । त्रयस्त्रिंशोध्याय गोड हा ॥५०॥
अध्याय॥३३॥ओव्या॥५०॥
अध्याय तेहतिसावा समाप्त
